Jaskinie w Aggtelek (węgry)

Długa na 25 kilometrów jaskinia Baradla w Aggtelek na Węgrzech należy do najciekawszych atrakcji przyrodniczych Europy Środkowej. Wycieczka korytem podziemnej rzeki Styks. Potężna jaskinia Baradla leży na terenie Słowackiego Krasu i wzgórz krasowych Gömör-Torna. Cały ten teren chronionych jest w Parku Narodowym Aggtelek oraz Obszarze Chronionego Krajobrazu Slovensky Kras. Ponadto naszpikowany jaskiniami obszar został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jaskinia Baradla ciągnie się wzdłuż podziemnej rzeki Styks, na odcinku 25 kilometrów. Około 20% jej długości znane jest jako jaskinia Domica na Słowacji. Można tam zresztą przeżyć fascynującą wyprawę łódkami po płynącej pod ziemią rzece. Samą Baradlę możemy zobaczyć startując z Aggtelek lub Jósvafö. Z tej pierwszej miejscowości możemy wyruszyć na godzinny kilometrowy spacer, który jest najpopularniejszą formą odwiedzenia jaskini. Trasa prowadzi przez Rajski Korytarz, Salę Koronkową, Korytarz Nietoperzy i wreszcie Salę Koncertową, gdzie pokazywane jest widowisko światło i dźwięk. Najdłuższe wyprawy do podziemi Baradli trwają 5 godzin – wtedy przechodzi się około 7 km, w tym wiele nieoświetlonym chodnikiem. Jeszcze bardziej ekstremalna wydaje się trasa 3 dniowa (!), na którą trzeba się już jednak umawiać z dłuższym wyprzedzeniem. Wycieczki po nieoświetlonych korytarzach są znaczniejsze kosztowniejsze od zwykłych spacerów oświetlonymi drogami. Najlepszym kompromisem między ceną a długością oglądania wydaje się dwugodzinna podziemna wycieczka z Aggtelek do Jósvafö. Trasa zaczyna się od wejścia przy Czerwonym Jeziorze. Początkowo prowadzi schodzącym w głębie podziemi korytarzem wykutym na potrzeby turystów w latach 20. i 30. XX wieku. Dopiero po chwili pojawiają się pierwsze stalaktyty, a nieco później wyschnięte koryto rzeki Styks, której gorące źródła od 2 mln lat rzeźbiły wnętrze Baradli. Obecnie woda płynie tędy tylko kilka dni w roku. Gorące wody Styksu z łatwością wytworzyły w miękkim wapieniu korytarz. Niezwykłe formy Baradli zostały odkryte już w połowie XVI wieku, a w 1831 roku Imre Vass poświęcił jej całą książkę. Od końca XIX wieku jaskinia przeżywała prawdziwy najazd turystów. Odnowiony w ciągu ostatnich kilku lat dość prowadzi Aggteleknas przez niesamowite stalaktyty wiszące często nad samym korytem Styksu. Po niedługim marszu opuszczamy rzekę, aby dotrzeć do Obserwatorium Astronomicznego. Tak nazywa się niezwykle potężny największy na Węgrzech stalagmit. Ta potężna bryła wysokości około 20 metrów zwęża się ku górze i sprawia wrażenie jakby wielkiej czapki zakończonej pomponem. Idąc dalej korytem rzeki mijamy m.in. formę naciekową o kształcie smoczej głowy. Po obu stronach Styksu co rusz wyrastają białe lub pomarańczowe stalagmity o przeróżnych kształtach. W ten sposób dochodzimy do Sali Olbrzymów, w której prezentowane jest kilkuminutowe widowisko światło i dźwięk. Potężna komora – wysoka na 30 metrów, a długa na ponad 100 nie ma sobie równych. Najeżona jest przy tym rozmaitymi formami stalaktytów i stalagmitów – od zupełnych szpileczek po grube, jakby oderwane od ściany, kawały wapienia. Podczas widowiska światło wydobywa kolejne z nich z panującej wszędzie ciemności. Sala Olbrzymów jest ostatnią dużą atrakcją dwukilometrowego przejścia Baradlą. Z Jósvafö z powrotem nad Czerwone Jezioro zabierze nas autobus. Dla tych, którym Baradla nie wystarczy, można także polecić Jaskinie Béke (Pokoju), znaną z właściwości leczniczych, a także jaskinię Rakoczego oraz Imre Vassa. Parę informacji w praktyce Informacje praktyczne: Aggtelek leży w północnych Węgrzech, przy granicy ze Słowacją. Dojechać tu można od strony Słowacji drogą z Rożnavy lub Moldavy na Boldou. Ceny biletów od 1100 Ft (na opisaną trasę ok. 1500 Ft, w zależności od zniżek) do ponad 6000 Ft na dłuższe trasy. Przy dłuższych wycieczkach trzeba się umówić z dyrekcją parku narodowego w Jósvafö +36 (48) 506 000. Kontakt do informacji turystycznej w Aggtelek: +36 (48) 343-073. Jaskinia Baradla otwarta jest cały rok: od 1 kwietnia do 30 września od 9 do 18; od 1 października do 31 marca od 9 do 16. Ostatnie wycieczki ruszają godzinę przed zamknięciem.

  Zapewne niewiele z Was wie, że Grodzisk Mazowiecki to miasto pełne ciekawych zabytków, szlaków turystycznych i innych atrakcji. Jest to również miasto o pięknej zabudowie i układzie architektonicznym. Co można w nim zobaczyć??
Na początku trzeba powiedzieć, że Grodzisk Mazowiecki to miasto-Willa. Dwory, wille i inne budynki nadają temu miejscu swoisty urok.  Ciekawy jest zabytkowy układ urbanistyczny centrum, czyli budynki przy Pl. Wolności, Pl. Króla Zygmunta Starego, a także północna część zabudowań przy ul. Sienkiewicza

 

Słynny deptak w Grodzisku Mazowieckim powstał w latach 1993-94 poprzez wyłączenie głównej z ulic miasta z ruchu drogowego. I tak przy ul. 11 Listopada możemy podziwiać reprezentacyjny pasaż miejski, wzdłuż którego ciągnie się pasmo zieleni jeszcze bardziej nadające urok temu miejscu. Wizerunek miasta poprawiły w ostatnich latach prywatne kamienice, wybudowane przez prywatnych inwestorów.

 

Pięknym przykładem dworku jest Dworzec Kolejowy, poddany gruntownemu remontowi z chwilą ruszenia Kolei Warszawsko Wiedeńskiej. Jest on jednym z pierwszych budynków użyteczności publicznej, w którym zastosowano styl dworkowy z bardzo udanym rezultatem. Na naszą uwagę zasługuje również Dwór Skarbków, który niegdyś był rodową siedzibą kolejnych właścicieli Grodziska. Cały Dwór został wybudowany w II połowie XVIII wieku w stylu barokowo klasycystycznym. Całej zaś przebudowy dworku dokonała Izabela Branicka. Obecnie Dwór Skarbków jest siedzibą Szkoły Muzycznej.

 

Jeśli chcecie podziwiać prawdziwe wille przyjedźcie właśnie do Grodziska. Zespół willi takich jak Willa Foksal, Kaprys, Radogoszcz, Kniaziew, willa Haberlego i willa Zameczek są ciekawym urozmaiceniem architektury miasta.

 

Pierwsza z nich Willa Foksal, została wybudowana przez ród Mokoronoskich z przeznaczeniem na dom zajezdny z pokojami dla letników przybywających z Warszawy. Obiekt ma charakterystyczny kształt lokomotywy i początkowo był uznawany za pierwszy dworzec kolejowy. Później mieścił się tam szpital zakaźny i przychodnia lekarska. Mieszkańcy Grodziska żartobliwie nazwali pałacyk „lokomotywką” i w chwili obecnej jest ona siedzibą Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków.

 

Przy Willi Kaprys możemy zobaczyć starą powozownię oraz zabytkowy park z rzeźbami i stawem. Właśnie w tym parku mieszkańcy i turyści mogą podziwiać pomniki przyrody, które liczą sobie już ponad 200 lat! Są to platan i buk czerwonolistny. Natomiast willa Radogoszcz to prawdopodobnie dawna rezydencja naczelnika powiatu sochaczewskiego Zacharija Putiato wybudowana w połowie XIX wieku. Po zakończeniu okupacji została przeznaczona na siedzibę Stowarzyszenia Miłośników Kultury mieszcząc m.in. szkołę muzyczną, ognisko plastyczne i sekcję fotograficzną. Od 17 lat w Willi Radogoszcz mieści się Centrum Edukacyjno-Kulturalne, które jest filią ośrodka kultury.

 

Ważną rolę w historii odegrała Willa Kniaziew, która z początku była własnością gen. E. Dmitriewicza Kniaziewa. Gdy nadeszła II wojna światowa willa posłużyła jako schronienie dla uciekinierów i ocaliła wiele ludzkich istnień. Są to tylko niektóre z zabytków Grodziska Mazowieckiego.

 

Zaś dla turystów spragnionych aktywnego wypoczynku Grodzisk przygotował ciekawe szlaki turystyczne. Są to m.in. Szlak pieszy „Śladami Józefa Chełmońskiego” oraz szlaki piesze i rowerowe przebiegające przez Siestrzeń, Młochów, Żelechów, Kulkówkę, Radziejowice, Żabią Wolę, Kaleń. 

Grodzisk to miasto, w którym zarówno sportowiec, jak i miłośnik historii i zabytków odnajdzie swoje miejsce.